рдмॉрдбी рд▓ैंрдЧ्рд╡ेрдЬ рдирд╣ीं рддो рдмोрд▓рдиा рдмेрдХाрд░ рд╣ै
![]() |
рдмॉрдбी рд▓ैंрдЧ्рд╡ेрдЬ |
рд▓ेрдЦрдХ- рдмрдж्рд░ी рд▓ाрд▓ рдЧुрд░्рдЬрд░
рдЗрд╕рд╕े рдЗрдирдХाрд░ рдирд╣ीं рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рдХि рднрд╡्рдп рд╡्рдпрдХ्рддिрдд्рд╡ рд╕рдмрдХो рдЕрдкрдиी рдУрд░ рдЖрдХृрд╖्рдЯ рдХрд░рддा рд╣ै। рдпрджि рд╡рдХ्рддा рдк्рд░рднाрд╡рд╢ाрд▓ी рд╡्рдпрдХ्рддिрдд्рд╡ рдХा рд╕्рд╡ाрдоी рд╣ै рдФрд░ рдмोрд▓ рднी рдЕрдЪ्рдЫा рд▓ेрддा рд╣ै рддो рд╡рд╣ рдЕрдзिрдХ рднीрдб़ рдЬुрдЯा рдкाрдиे рдоें рдХाрдордпाрдм рд╣ोрддा рд╣ै। рд╢ाрд░ीрд░िрдХ, рдоाрдирд╕िрдХрдП рдмौрдж्рдзिрдХ рдФрд░ рд╣ाрд╡-рднाрд╡ рдХे рд╕्рддрд░ рдкрд░ рдЪुрд╕्рдд-рджुрд░ुрд╕्рдд рдФрд░ рд╡िрд╡ेрдХрд╢ीрд▓ рд╡рдХ्рддा рдХा рднाрд╖рдг рд▓ोрдЧ рд░ुрдЪि рд╕े рд╕ुрдирддे рд╣ैं।
рд╡्рдпрдХ्рддिрдд्рд╡ рд╡ंрд╢ाрдиुрдЧрдд рд╣ोрддा рд╣ै рдФрд░ рдЙрд╕рдХे рд╕्рд╡рд░ूрдк рдкрд░ рд╡ाрддाрд╡рд░рдг рдХा рднी рдЕрд╕рд░ рдкрдб़рддा рд╣ै। рд╡्рдпрдХ्рддिрдд्рд╡ рдЬैрд╕ा рднी рд╣ो рдЙрд╕ рдкрд░ рд╣рдоाрд░ा рдЕрдзिрдХाрд░ рдирд╣ीं рд╣ोрддा। рд╣рдо рдЕрдкрдиे рд╡्рдпрдХ्рддिрдд्рд╡ рдоें рдЖрдоूрд▓рдЪूрд▓ рдкрд░िрд╡рд░्рддрди рдирд╣ीं рдХрд░ рд╕рдХрддे ।
рднрд╡्рдп рд╡्рдпрдХ्рддिрдд्рд╡ рднी рд╡рдХ्рддा рдХा рд╕ाрде рддрднी рджेрддा рд╣ै рдЬрдм рдЙрд╕рдоें рд╡ैрдЪाрд░िрдХ рднрд╡्рдпрддा рд╣ोрддी рд╣ै। рдпрд╣ рднी рдЬрд░ूрд░ी рд╣ैं рдХि рд╡рд╣ рд╢ुрдж्рдз рдмोрд▓े рдФрд░ рдЖрдХрд░्рд╖рдХ рдвंрдЧ рд╕े рдмोрд▓े ।
рд╡рдХ्рддा рд╢्рд░ोрддाрдУं рдХे рд╕ाрдордиे рдк्рд░рд╕рди्рдирдЪिрдд्рдд, рдиिрдж्рд╡ंрдж्рд╡, рд╡िрд╢्рд░ाрдо рд╡ рд░िрд▓ेрдХ्рд╕ рдоुрдж्рд░ा рдоें рдЬाрдП। рдердХे рдЙрдиींрджे рдЕрдерд╡ा рдЕрд╕्рдлूрд░्рдд рд╡рдХ्рддा рдХी рдЙрдкрд╕्рдеिрддि рд╢्рд░ोрддाрдУं рдкрд░ рдоाрдирд╕िрдХ рдЕрдд्рдпाрдЪाрд░ рдХрд░рддी рд╣ै। рдЖрдд्рдорд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рд╕े рдкрд░िрдкूрд░्рдг рдоुрд╕्рдХрд░ाрддा рд╡рдХ्рддा рд╢्рд░ोрддाрдУं рдХा рджिрд▓ рдЬीрдд рд▓ेрддा рд╣ै।
рд╡рдХ्рддा рдХो рдЦाрдиे рдкीрдиे рдХे рддौрд░ рддрд░ीрдХे рдкрд░ рднी рдз्рдпाрди рджेрдиा рдЪाрд╣िрдП। рдЦाрди рдкाрди рдкрд░ рдЕंрдХुрд╢ рд▓рдЧाрдиा рдмрд╣ुрдд рдЬрд░ूрд░ी рд╣ै। рдпрджि рд╡рдХ्рддा рдХो рд░ाрдд рдХो рднाрд╖рдг рджेрдиे рдЬाрдиा рд╣ै рддो рднाрд░ी рднोрдЬрди рдХрд░рдХे рдоंрдЪ рдкрд░ рдирд╣ीं рдЬाрдиा рдЪाрд╣िрдП ।
рдпрджि рджोрдкрд╣рд░ рдмाрдж рднाрд╖рдг рджेрдиे рдХे рд▓िрдП рд╡рдХ्рддा рдХो рдЖрдоंрдд्рд░िрдд рдХिрдпा рдЬाрдП рддो рд╡рд╣ рджोрдкрд╣рд░ рдХा рдЦाрдиा рдмिрд▓рдХुрд▓ рди рдЦाрдП।
рднрд░рдкेрдЯ рдЦाрдХрд░ рднाрд╖рдг рджेрдиे рдЬाрдиा рд╡рдХ्рддा рдХो рд░ाрд╕ рдирд╣ीं рдЖрдПрдЧा ।
рд╕рдлрд▓ рд╡рдХ्рддा рд╕рджैрд╡ рдКрд░्рдЬाрд╡ाрди рд╣ोрддा рд╣ै। рджрдордХрддा, рд╕्рдлूрд░्рдд рдФрд░ рдЖрднाрдпुрдХ्рдд рд╡рдХ्рддा рдЕрдкрдиी рдЙрдкрд╕्рдеिрддि рд╕े рд╢्рд░ोрддाрдУं рдХो рднी рдЙрдд्рд╕ाрд╣िрдд рдФрд░ рдкुрд▓рдХिрдд рдХрд░рддा рд╣ै। рдЕрддः рд╡рдХ्рддा рдХो рдРрд╕ा рдХुрдЫ рдирд╣ीं рдХрд░рдиा рдЪाрд╣िрдП рдЬिрд╕рд╕े рдЙрд╕рдХी рдКрд░्рдЬा рдкрд░ рдХुрдаाрд░ाрдШाрдд рд╣ो। рдЬिрд╕ рд╡рдХ्рддा рдоें рдЬिрддрдиी рдЕрдзिрдХ рдЪुंрдмрдХीрдп рд╢рдХ्рддि, рдЬीрд╡ंрддрддा, рдЙрдд्рд╕ाрд╣, рдУрдЬрд╕्рд╡िрддा рдФрд░ рддेрдЬрд╕्рд╡िрддा рд╣ोрдЧी рд╡рд╣ рдЙрддрдиा рд╣ी рдЕрдзिрдХ рд╢्рд░ोрддाрдУं рдХो рдЬुрдЯाрдиे рдоें рдХाрдордпाрдм рд╣ोрдЧा। рд╕рдлрд▓ рд╡рдХ्рддा рдоें рдЗрди рд╡िрд╢ेрд╖рддाрдУं рдХा рд╣ोрдиा рдмрд╣ुрдд рдЬрд░ूрд░ी рд╣ै рдпрд╣ी рдЧुрдг рдЙрд╕े рд╕рдлрд▓рддा рдк्рд░рджाрди рдХрд░рддे рд╣ैं। рд╡рдХ्рддा рдиे рдХैрд╕े рд╡рд╕्рдд्рд░ рдкрд░िрдзाрди рдкрд╣рди рд░рдЦे рд╣ैं рдЗрд╕рдХा рднी рд╢्рд░ोрддाрдУं рдкрд░ рдЕрдиुрдХूрд▓ рдЕрдерд╡ा рдк्рд░рддिрдХूрд▓ рдк्рд░рднाрд╡ рдкрдб़рддा рд╣ै। рдЕрддः рдкрд░िрдзाрди рдХा рдЪुрдиाрд╡ рд╕ाрд╡рдзाрдиीрдкूрд░्рд╡рдХ рдХрд░рдиा рдЪाрд╣िрдП।
рдХुрдЫ рд╡рдХ्рддाрдУं рдХा рд╡िрдЪाрд░ рд╣ोрддा рд╣ै рдХि рд╕्рд╡рдпं рдХो рдмौрдж्рдзिрдХ рдЬрддाрдиे рдХे рд▓िрдП рд╣ाрде рдоें рдХिрддाрдм рдпा рд╕рдоाрдЪाрд░.рдкрдд्рд░ рд▓ेрдХрд░ рдоंрдЪ рдкрд░ рдЬाрдиा рдЪाрд╣िрдП। рдХрдоीрдЬ рдХी рдКрдкрд░ी рдЬेрдм рдоें рджो.рдЪाрд░ рдкेрди рднी рд╣ोрдиे рдЪाрд╣िрдП। рдЙрдирдХा рдкрд╣рдиाрд╡ा рднी рдХुрдЫ рдРрд╕ा рд╣ी рд╣ोрддा рд╣ै। рдЗрд╕рдХा рд╢्рд░ोрддाрдУं рдкрд░ рдЕрдиुрдХूрд▓ рдк्рд░рднाрд╡ рдирд╣ीं рдкрдб़рддा। рд╢्рд░ोрддाрдУं рдХो рдпрд╣ рд╕рдордЭрддे рджेрд░ рдирд╣ीं рд▓рдЧрддी рдХि рд╡рдХ्рддा рдЬैрд╕ा рджिрдЦ рд░рд╣ा рд╣ै рд╡ाрд╕्рддрд╡ рдоें рд╡ैрд╕ा рд╣ै рдирд╣ीं। рдоुрд╕्рдХрд░ाрддे рд╣ुрдП рд╡рдХ्рддा рдХा рд╡्рдпрдХ्рддिрдд्рд╡ рд▓рдЪीрд▓ा рд╣ोрддा рд╣ै। рдЙрд╕рдХे рд╣ाрд╡ рднाрд╡ рд╕े рд╕्рд╡ाрднाрд╡िрдХрддा рдЭрд▓рдХрддी рд╣ै рд▓ेрд╢рдоाрдд्рд░ рдЕрддिрд░ंрдЬिрддा рдирд╣ीं। рд╣ोрддी। рд╢्рд░ोрддाрдУं рдХा рдРрд╕े рд╡рдХ्рддा рд╕े рддाрд▓рдоेрд▓ рдмैрда рдЬाрддा рд╣ै। рд╡рд╣ рдЙрдд्рд╕ुрдХрддा рд╕े рднाрд╖рдг рд╕ुрдирддे рд╣ैं рд╡рдХ्рддा рдХे рд╕ाрде рдоुрд╕्рдХрд░ाрддे рд╣ैं рдФрд░ рд╡рдХ्рддा рдХे рд╕ाрде рдЧंрднीрд░ рд╣ोрддे рд╣ैं।
рднीрдб़ рдоें рд╢्рд░ोрддाрдУं рдХी рд╕ंрдЦ्рдпा рдХा рд╡рдХ्рддा рдкрд░ рдЬрдмрд░рджрд╕्рдд рдЕрд╕рд░ рдкрдб़рддा рд╣ै। рднाрд░ी рднीрдб़ рдХे рд╕рдо्рдоुрдЦ рд╡рдХ्рддा рдЬोрд╢ рдмुрд▓ंрджिрдпों рдХा рд╕्рдкрд░्рд╢ рдХрд░рддा рд╣ै। рд╡рд╣ рдЦुрдж рдХो рднूрд▓ рдЬाрддा рд╣ै рдФрд░ рддрди्рдордпрддा рд╕े рдмोрд▓рддा рд╣ै। рд▓ोрдЧ рдЙрд╕рдХे рдЪुрдЯрдХुрд▓ों рдкрд░ рджिрд▓ рдЦोрд▓рдХрд░ рдард╣ाрдХा рдоाрд░рддे рд╣ैं। рдХिрд╕ी рдЦाрд╕ рдк्рд░рд╕ंрдЧ рдкрд░ рдЦुрд╢ рд╣ोрдХрд░ рдЬोрд░рджाрд░ рддाрд▓िрдпां рдкीрдЯрддे рд╣ैं। рд╡рдХ्рддा рдЧंрднीрд░ рд╣ोрдХрд░ рдмोрд▓рддा рд╣ै рддो рд╢्рд░ोрддा рднी рдЧंрднीрд░ рд╣ोрдХрд░ рд╕ुрдирддे рд╣ैं। рджрд░рдЕрд╕рд▓ рднाрд░ी рднीрдб़ рд╢्рд░ोрддा рдФрд░ рд╡рдХ्рддा рдХो рдкाрд░рд╕्рдкрд░िрдХ рд░ूрдк рд╕े рдк्рд░рднाрд╡िрдд рдХрд░рддे рд╣ैं। рд╡рдХ्рддा рднाрд░ी рднीрдб़ рдХो рдЖрд╕ाрдиी рд╕े рдк्рд░рддिрдХ्рд░िрдпा рдЬाрд╣िрд░ рдХрд░рдиे рдХो рдмाрдз्рдп рдХрд░ рд╕рдХрддा рд╣ै рдФрд░ рднीрдб़ рдЕрдкрдиी рдк्рд░рддिрдХ्рд░िрдпा рд╕े рд╡рдХ्рддा рдХो рдк्рд░ोрдд्рд╕ाрд╣िрдд рдХрд░рддी рд╣ै।
рд╕рдлрд▓ рд╡рдХ्рддा рдЬाрдирддा рд╣ै рдХि рдХрдо рд╕ंрдЦ्рдпा рдХे рд╢्рд░ोрддाрдУं рдХो рдХैрд╕े рдЕрдкрдиे рдиिрдХрдЯ рд▓ाрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै рдХि рддाрджाрдд्рдо्рдп рд╕्рдеाрдкिрдд рд╣ो рд╕рдХे। рд╣ॉрд▓ рдоें рдпрджि рднाрд░ी рднीрдб़ рд╣ो рддो рдПрдХ рджो рдоीрдЯрд░ рдХी рджूрд░ी рдкрд░ рдоंрдЪ рд╕े рдмोрд▓рдиा рдЙрдЪिрдд рд╣ै рдХिंрддु рдХрдо рд╕ंрдЦ्рдпा рдХे рд╢्рд░ोрддाрдУं рд╕े рдЗрддрдиी рджूрд░ी рд╢्рд░ोрддा рдФрд░ рд╡рдХ्рддा рдХे рдмीрдЪ рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рд╕ौрд╣ाрд░्рдж рдХे рд▓िрдП рдШाрддрдХ рд╣ै। рдпрд╣ рджूрд░ी рд╢्рд░ोрддाрдУं рдХो рд╡рдХ्рддा рд╕े рдЕрдзिрдХ рджूрд░ рд▓े рдЬाрддी рд╣ै। рд╡рдХ्рддा рдХो рднाрд╖рдг рджेрдиे рдХे рд▓िрдП рдЖрдоंрдд्рд░िрдд рдХिрдпा рдЬाрдпे рддो рд╡рд╣ рдЖрдпोрдЬрдХों рдХो рд╣िрджाрдпрдд рджे рдХि рд╣ॉрд▓ рдоें рдк्рд░рдХाрд╢ рд╡ рд╡ाрдпु рдХी рд╕ुрд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдмрд╣ुрдд рдЬрд░ूрд░ी рд╣ै। рд╡िрд╢ेрд╖рдХрд░ рд╡ाрдпु рдЕрдмाрдзिрдд рд░ूрдк рд╕े рд╣ॉрд▓ рдоें рдк्рд░рд╡ाрд╣िрдд рд╣ोрдиी рдЪाрд╣िрдП। рднाрд╖рдг рдХा рд╢्рд░ोрддाрдУं рдкрд░ рдЕрдкेрдХ्рд╖िрдд рдк्рд░рднाрд╡ рдкрдб़े рдЗрд╕рдХे рд▓िрдП рд╣ॉрд▓ рдХा рд╡ाрддाрд╡рд░рдг рд╕рдлोрдХेрд╢рди рд╕े рдоुрдХ्рдд рд╣ोрдиा рдЪाрд╣िрдП। рднाрд╖рдг рдиिрд░्рд╡िрдШ्рди рд╕ुрдиा рдЬा рд╕рдХे рдЗрд╕рдХे рд▓िрдП рдоंрдЪ рдкрд░ рд╕ुрд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рд╣ोрдиी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рд╣ैं।
рдмॉрдбी рд▓ैंрдЧ्рд╡ेрдЬ рдХे рдоुрдЦ्рдп рдкрд╣рд▓ू-
-
рдЪेрд╣рд░े рдХे рднाрд╡ (Facial Expressions):
- рдоुрд╕्рдХुрд░ाрд╣рдЯ рдЖрдд्рдоीрдпрддा рдФрд░ рджोрд╕्рддाрдиा рднाрд╡ рджिрдЦाрддी рд╣ै।
- рднौंрд╣ рдЪрдв़ाрдиा рдЧुрд╕्рд╕ा рдпा рдЕрд╕рд╣рдорддि рдХा рд╕ंрдХेрдд рд╣ो рд╕рдХрддा рд╣ै।
-
рдЖँрдЦों рдХा рд╕ंрдкрд░्рдХ (Eye Contact):
- рд▓рдЧाрддाрд░ рдЖंрдЦों рдоें рджेрдЦрдиा рдЖрдд्рдорд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рджрд░्рд╢ाрддा рд╣ै।
- рдмाрд░-рдмाрд░ рдирдЬрд░ें рдЪुрд░ाрдиा рдЭिрдЭрдХ рдпा рдЭूрда рдХी рдУрд░ рдЗрд╢ाрд░ा рдХрд░ рд╕рдХрддा рд╣ै।
-
рд╣ाрд╡-рднाрд╡ (Gestures):
- рд╣ाрдеों рдХा рдЦुрд▓ा рдЗрд╕्рддेрдоाрд▓ рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдЬрдЧाрддा рд╣ै।
- рдмांрд╣ें рдХ्рд░ॉрд╕ рдХрд░рдиा рдмрдЪाрд╡ рдпा рдЕрд╕рд╣рдорддि рдХा рд╕ंрдХेрдд рд╣ै।
-
рд╢ाрд░ीрд░िрдХ рдоुрдж्рд░ा (Posture):
- рд╕ीрдзा рдмैрдардиा/рдЦрдб़ा рд╣ोрдиा рдЖрдд्рдорд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ी рд╡्рдпрдХ्рддिрдд्рд╡ рджрд░्рд╢ाрддा рд╣ै।
- рдЭुрдХрдХрд░ рдмैрдардиा рд▓ाрдкрд░рд╡ाрд╣ी рдпा рдЖрдд्рдорд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдХी рдХрдоी рджिрдЦाрддा рд╣ै।
-
рдЖрд╡ाрдЬ़ рдХा рдЯोрди (Tone & Pitch):
- рдзीрдоी рдФрд░ рд╕्рдкрд╖्рдЯ рдЖрд╡ाрдЬ़ рднрд░ोрд╕ेрдоंрдж рд▓рдЧрддी рд╣ै।
- рдмрд╣ुрдд рддेрдЬ़ рдЖрд╡ाрдЬ़ рдЖрдХ्рд░ाрдордХрддा рдХा рд╕ंрдХेрдд рджेрддी рд╣ै।
рдХ्рдпों рдЬ़рд░ूрд░ी рд╣ै рдмॉрдбी рд▓ैंрдЧ्рд╡ेрдЬ?
- рдХिрд╕ी рднी рдмाрддрдЪीрдд рдоें 55% рдк्рд░рднाрд╡ рдмॉрдбी рд▓ैंрдЧ्рд╡ेрдЬ рдХा।
- 38% рдЖрд╡ाрдЬ़ рдХे рдЯोрди рдХा।
- рдФрд░ рд╕िрд░्рдл 7% рдмोрд▓े рдЧрдП рд╢рдм्рджों рдХा рд╣ोрддा рд╣ै।
рдЗрд╕рд▓िрдП рд╕рд╣ी рдмॉрдбी рд▓ैंрдЧ्рд╡ेрдЬ рдЖрдкрдХे рд╡्рдпрдХ्рддिрдд्рд╡, рдЖрдд्рдорд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдФрд░ рд╕ंрд╡ाрдж рдХो рдЕрд╕рд░рджाрд░ рдмрдиाрддी рд╣ै।
0 рдЯिрдк्рдкрдгिрдпाँ