рд╕рдлрд▓рддा рдХे рд▓िрдП рджैрдиिрдХ рдЖрдд्рдо-рдиिрд░ीрдХ्рд╖рдг рдЕрдн्рдпाрд╕

рдЕрди्рдп рд▓ेрдЦ рдкреЭें



рд╕рдлрд▓рддा рдХे рд▓िрдП рджैрдиिрдХ рдЖрдд्рдо-рдиिрд░ीрдХ्рд╖рдг рдЕрдн्рдпाрд╕


рд╕рдлрд▓рддा рдХे рд▓िрдП рдЖрдд्рдо рдиिрд░ीрдХ्рд╖рдг рдЕрдн्рдпाрд╕ рдХрд░рддे рд╣ुрдП



рд▓ेрдЦрдХ- рдмрдж्рд░ी рд▓ाрд▓ рдЧुрд░्рдЬрд░

рдк्рд░рд╕्рддाрд╡рдиा (Introduction)

рдЬीрд╡рди рдоें рд╕рдлрд▓рддा рд╣рд░ рдЗंрд╕ाрди рдХी рдкрд╣рд▓ी рдЪाрд╣рдд рд╣ोрддी рд╣ै। рдХोрдИ рдЗрд╕े рдзрди рд╕े рдоाрдкрддा рд╣ै рдХोрдИ рдк्рд░рддिрд╖्рдаा рд╕े рдФрд░ рдХोрдИ рдЖрдд्рдо-рд╕ंрддोрд╖ рд╕े। рд▓ेрдХिрди рд╕рдлрд▓рддा рдХेрд╡рд▓ рдмाрд╣рд░ी рд╕ाрдзрдиों рдкрд░ рдЖрдзाрд░िрдд рдирд╣ीं рд╣ोрддी рдмрд▓्рдХि рдпрд╣ рднीрддрд░ рдХी рдЬाрдЧрд░ूрдХрддा рдФрд░ рдЕрдиुрд╢ाрд╕рди рд╕े рдоिрд▓рддी рд╣ै। рдЖрдд्рдо-рдиिрд░ीрдХ्рд╖рдг (Self-Reflection) рдЗрд╕ी рдЬाрдЧрд░ूрдХрддा рдХी рд╕рдмрд╕े рдмрдб़ी рдХुंрдЬी рд╣ै।

рдпрджि рд╣рдо рдк्рд░рддिрджिрди 10–15 рдоिрдирдЯ рдЖрдд्рдо-рдиिрд░ीрдХ्рд╖рдг рдХрд░ें рддो рд╣рдо рдЕрдкрдиे рд╡िрдЪाрд░ों, рдЖрджрддों рдФрд░ рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░ рдХी рд╕рдоीрдХ्рд╖ा рдХрд░ рд╕рдХрддे рд╣ैं। рдЗрд╕рд╕े рд╣рдо рдЧрд▓рддिрдпों рдХो рдкрд╣рдЪाрдирдХрд░ рд╕ुрдзाрд░ рд╕рдХрддे рд╣ैं рдФрд░ рд╕рдлрд▓рддा рдХी рд░ाрд╣ рдкрд░ рдиिрд░ंрддрд░ рдЖрдЧे рдмрдв़ рд╕рдХрддे рд╣ैं।

рдЖрдд्рдо-рдиिрд░ीрдХ्рд╖рдг рдХ्рдпा рд╣ै?

рдЖрдд्рдо-рдиिрд░ीрдХ्рд╖рдг рдХा рдЕрд░्рде рд╣ै рд╕्рд╡рдпं рдХो рднीрддрд░ рд╕े рджेрдЦрдиा рдЕрдкрдиी рд╕ोрдЪ рдФрд░ рдХрд░्рдоों рдХो рдкрд░рдЦрдиा। рдпрд╣ рдПрдХ рддрд░рд╣ рдХा рдоाрдирд╕िрдХ рджрд░्рдкрдг рд╣ै рдЬिрд╕рдоें рд╣рдо рдЕрдкрдиे рджिрдирднрд░ рдХे рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░ рдХा рдк्рд░рддिрдмिंрдм рджेрдЦрддे рд╣ैं।

рд╕рд░рд▓ рд╢рдм्рджों рдоें

рдЖрдд्рдо-рдиिрд░ीрдХ्рд╖рдг рдХा рдорддрд▓рдм рд╣ै –

  • рдЦुрдж рд╕े рд╕рд╡ाрд▓ рдкूрдЫрдиा।
  • рдЬрд╡ाрдм рдвूँрдврдиा।
  • рдФрд░ рдмेрд╣рддрд░ рдмрдирдиे рдХे рд▓िрдП рдХрджрдо рдЙрдаाрдиा।

рдЙрджाрд╣рд░рдг-
рдпрджि рдЖрдк рд░ोрдЬ рд░ाрдд рд╕ोрдиे рд╕े рдкрд╣рд▓े рд╕ोрдЪрддे рд╣ैं- рдХ्рдпा рдоैंрдиे рдЖрдЬ рдЕрдкрдиा рд╕рдордп рд╕рд╣ी рдЙрдкрдпोрдЧ рдХिрдпा? рддो рдпрд╣ рдЖрдд्рдо-рдиिрд░ीрдХ्рд╖рдг рд╣ै।

рд╕рдлрд▓рддा рдХे рд▓िрдП рдЖрдд्рдо-рдиिрд░ीрдХ्рд╖рдг рдХ्рдпों рдЬ़рд░ूрд░ी рд╣ै?

  1. рдЧрд▓рддिрдпों рд╕े рд╕ीрдЦрдиा- рдЖрдд्рдо-рдиिрд░ीрдХ्рд╖рдг рд╣рдоें рдЕрдкрдиी рдЧрд▓рддिрдпाँ рд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдХрд░рдиे рдФрд░ рдЙрдирд╕े рд╕рдмрдХ рд▓ेрдиे рдХा рдЕрд╡рд╕рд░ рджेрддा рд╣ै।
  2. рд▓рдХ्рд╖्рдп рд╕्рдкрд╖्рдЯ рд╣ोрдиा- рдЬрдм рд╣рдо рд░ोрдЬ рдЕрдкрдиे рдХाрдоों рдХी рд╕рдоीрдХ्рд╖ा рдХрд░рддे рд╣ैं рддो рд╣рдоें рд╕рдордЭ рдЖрддा рд╣ै рдХि рд╣рдо рдЕрдкрдиे рд▓рдХ्рд╖्рдп рдХी рдУрд░ рдХिрддрдиी рдк्рд░рдЧрддि рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं।
  3. рдЕрдиुрд╢ाрд╕рди рдХा рд╡िрдХाрд╕- рд░ोрдЬाрдиा рдЦुрдж рдХो рдкрд░рдЦрдиे рд╕े рдЬीрд╡рди рдоें рдЕрдиुрд╢ाрд╕рди рдЖрддा рд╣ै।
  4. рддрдиाрд╡ рдХрдо рд╣ोрдиा- рдЖрдд्рдо-рдиिрд░ीрдХ्рд╖рдг рд╕े рдоाрдирд╕िрдХ рд╢ांрддि рдоिрд▓рддी рд╣ै рдХ्рдпोंрдХि рд╣рдо рд╕рдорд╕्рдпाрдУं рдХो рднीрддрд░ рджрдмाрдиे рдХे рдмрдЬाрдп рд╣рд▓ рдвूँрдврддे рд╣ैं।
  5. рдЖрдд्рдорд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдоें рд╡ृрдж्рдзि- рдЬрдм рд╣рдо рдЦुрдж рдХो рд╕ुрдзाрд░рддे рд╣ैं рддो рдЖрдд्рдорд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдЕрдкрдиे рдЖрдк рдмрдв़рддा рд╣ै।

рджैрдиिрдХ рдЖрдд्рдо-рдиिрд░ीрдХ्рд╖рдг рдЕрдн्рдпाрд╕ рдХे рддрд░ीрдХे

рд╕ुрдмрд╣ рдХा рдЖрдд्рдо-рдиिрд░ीрдХ्рд╖рдг (Morning Reflection)

  • рд╕ुрдмрд╣ рдЙрдардХрд░ 5 рдоिрдирдЯ рдз्рдпाрди рдХрд░ें।
  • рдЦुрдж рд╕े рдкूрдЫें- рдЖрдЬ рдоुрдЭे рдХौрди рд╕े рдХाрдо рдкूрд░े рдХрд░рдиे рд╣ैं?
  • рд╕рдХाрд░ाрдд्рдордХ рд╡ाрдХ्рдп рджोрд╣рд░ाрдПँ- рдоैं рдЖрдЬ рдмेрд╣рддрд░ рдмрдирдиे рдХी рдХोрд╢िрд╢ рдХрд░ूँрдЧा।

рджिрди рдХे рджौрд░ाрди рдЖрдд्рдо-рдиिрд░ीрдХ्рд╖рдг

  • рдХाрдо рдХे рдмीрдЪ 2 рдоिрдирдЯ рд░ुрдХрдХрд░ рд╕ोрдЪें:
    • рдХ्рдпा рдоैं рд╕рд╣ी рджिрд╢ा рдоें рдХाрдо рдХрд░ рд░рд╣ा рд╣ूँ?
    • рдХ्рдпा рдоैं рд╕рдордп рдХा рд╕рд╣ी рдЙрдкрдпोрдЧ рдХрд░ рд░рд╣ा рд╣ूँ?
  • рдпрджि рдз्рдпाрди рднрдЯрдХ рд░рд╣ा рд╣ो рддो рддुрд░ंрдд рд╕ुрдзाрд░ рдХрд░ें।

рд░ाрдд рдХा рдЖрдд्рдо-рдиिрд░ीрдХ्рд╖рдг (Evening Reflection)

  • рджिрдирднрд░ рдХी рдШрдЯрдиाрдУं рдХी рд╕рдоीрдХ्рд╖ा рдХрд░ें।
  • рддीрди рдЕрдЪ्рдЫे рдХाрдо рдФрд░ рджो рдЧрд▓рддिрдпाँ рд▓िрдЦें।
  • рдЕрдЧрд▓े рджिрди рдХे рд▓िрдП рд╕ुрдзाрд░ рдХा рд╕ंрдХрд▓्рдк рд▓ें।

рдЖрдд्рдо-рдиिрд░ीрдХ्рд╖рдг рдЕрдн्рдпाрд╕ рдХे рд╕ाрдзрди

рдбाрдпрд░ी рд▓ेрдЦрди (Journaling)

  • рдк्рд░рддिрджिрди 10–15 рдоिрдирдЯ рдЕрдкрдиी рднाрд╡рдиाрдПँ рдФрд░ рдЕрдиुрднрд╡ рд▓िрдЦें।
  • рдЙрджाрд╣рд░рдг- рдЖрдЬ рдоैंрдиे рд╕рдордп рдкрд░ рдХाрдо рдкूрд░ा рдХिрдпा, рд▓ेрдХिрди рдЧुрд╕्рд╕े рдоें рдПрдХ рд╕ाрдеी рд╕े рдХрдаोрд░ рдмोрд▓ рджिрдпा।

рдз्рдпाрди (Meditation)

  • рдз्рдпाрди рд╕े рдорди рд╢ांрдд рд╣ोрддा рд╣ै рдФрд░ рдЖрдд्рдо-рдиिрд░ीрдХ्рд╖рдг рдХी рдЧрд╣рд░ाрдИ рдмрдв़рддी рд╣ै।
  • рдк्рд░рддिрджिрди рд╕ुрдмрд╣ рдпा рд░ाрдд 10 рдоिрдирдЯ рдз्рдпाрди рдХрд░ें।

рдк्рд░рд╢्рди-рдЙрдд्рддрд░ рд╡िрдзि

  • рд░ोрдЬ рд╕рд╡ाрд▓ рдкूрдЫें:
    • рдХ्рдпा рдоैंрдиे рджूрд╕рд░ों рдХे рд╕ाрде рдЕрдЪ्рдЫा рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░ рдХिрдпा?
    • рдХ्рдпा рдоैं рдЕрдкрдиे рд▓рдХ्рд╖्рдп рдХे рдк्рд░рддि рдИрдоाрдирджाрд░ рд╣ूँ?

рдк्рд░ेрд░рдгाрджाрдпрдХ рдкрдарди

  • рдЖрдд्рдордХрдеाрдПँ, рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХ рдЧ्рд░ंрде рдФрд░ рд╕рдХाрд░ाрдд्рдордХ рд╡िрдЪाрд░ рдкрдв़рдиे рд╕े рдЖрдд्рдо-рдиिрд░ीрдХ्рд╖рдг рдХो рджिрд╢ा рдоिрд▓рддी рд╣ै।

рдЖрдд्рдо-рдиिрд░ीрдХ्рд╖рдг рд╕े рдоिрд▓рдиे рд╡ाрд▓े рд▓ाрдн

  1. рд╡्рдпрдХ्рддिрдЧрдд рд╡िрдХाрд╕ (Personal Growth)
  2. рдЖрдд्рдорд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдоें рд╡ृрдж्рдзि
  3. рддрдиाрд╡ рдФрд░ рдЪिंрддा рд╕े рдоुрдХ्рддि
  4. рд╕рдлрд▓рддा рдХी рдУрд░ рдиिрд░ंрддрд░ рдк्рд░рдЧрддि
  5. рдЕрдЪ्рдЫे рд╕ंрдмंрдзों рдХा рдиिрд░्рдоाрдг

рд╕рдлрд▓рддा рдФрд░ рдЖрдд्рдо-рдиिрд░ीрдХ्рд╖рдг рдХा рдЧрд╣рд░ा рд░िрд╢्рддा

рд╕рдлрд▓рддा рдХा рдЕрд░्рде рдХेрд╡рд▓ рд▓рдХ्рд╖्рдп рдкाрдиा рдирд╣ीं, рдмрд▓्рдХि рдиिрд░ंрддрд░ рдЦुрдж рдХो рдмेрд╣рддрд░ рдмрдиाрдиा рд╣ै। рдЖрдд्рдо-рдиिрд░ीрдХ्рд╖рдг рд╣рдоें рдпрд╣ рд╕рдордЭрдиे рдоें рдорджрдж рдХрд░рддा рд╣ै рдХि –

  • рдХ्рдпा рд╣рдо рд╕рд╣ी рджिрд╢ा рдоें рд╣ैं?
  • рд╣рдоें рдХрд╣ाँ рд╕ुрдзाрд░ рдХрд░рдиा рд╣ै?
  • рдФрд░ рд╣рдоाрд░ी рддाрдХрддें рд╡ рдХрдордЬोрд░िрдпाँ рдХ्рдпा рд╣ैं?

рдЖрдд्рдо-рдиिрд░ीрдХ्рд╖рдг рдЕрдн्рдпाрд╕ рдХी рдЪुрдиौрддिрдпाँ

  • рд╕рдордп рдХी рдХрдоी
  • рдЖрд▓рд╕्рдп
  • рдиिрд░ंрддрд░рддा рдХी рд╕рдорд╕्рдпा
  • рдЕрдд्рдпрдзिрдХ рдЖрдд्рдо-рдЖрд▓ोрдЪрдиा

рд╕рдоाрдзाрди

  • рд░ोрдЬाрдиा рдХेрд╡рд▓ 10 рдоिрдирдЯ рдиिрд╢्рдЪिрдд рдХрд░ें।
  • рдЫोрдЯे-рдЫोрдЯे рдХрджрдоों рд╕े рд╢ुрд░ुрдЖрдд рдХрд░ें।
  • рдЦुрдж рдХो рдХрдаोрд░ рдЖрд▓ोрдЪрдиा рд╕े рдмрдЪाрдПँ।
  • рдПрдХ рд╕ाрдеी рдпा рдоिрдд्рд░ рдХे рд╕ाрде рдЖрдд्рдо-рдиिрд░ीрдХ्рд╖рдг рдХी рдЖрджрдд рд╕ाрдЭा рдХрд░ें।

рдЖрдд्рдо-рдиिрд░ीрдХ्рд╖рдг рдХो рдЖрджрдд рдХैрд╕े рдмрдиाрдПँ?

  1. рдоोрдмाрдЗрд▓ рдкрд░ рд░िрдоाрдЗंрдбрд░ рд▓рдЧाрдПँ।
  2. рдЫोрдЯे рдк्рд░рд╢्рдиों рд╕े рд╢ुрд░ुрдЖрдд рдХрд░ें।
  3. рдиिрдпрдоिрдд рдбाрдпрд░ी рд▓िрдЦें।
  4. рдз्рдпाрди рдХो рджिрдирдЪрд░्рдпा рдХा рд╣िрд╕्рд╕ा рдмрдиाрдЗрдП।
  5. рд╣рд░ рд╣рдл्рддे рдПрдХ рджिрди рд╡िрд╢ेрд╖ рд╕рдоीрдХ्рд╖ा рдХрд░ें।

рдк्рд░ेрд░рдгाрджाрдпрдХ рдЙрджाрд╣рд░рдг рдФрд░ рдХрд╣ाрдиिрдпाँ

рдорд╣ाрдд्рдоा рдЧांрдзी

рдЧांрдзीрдЬी рд░ोрдЬ рдЕрдкрдиी рдбाрдпрд░ी рд▓िрдЦрддे рдеे। рд╡े рд▓िрдЦрддे рдеे рдХि рджिрдирднрд░ рдоें рдЙрдирд╕े рдХौрди рд╕ी рдЧрд▓рддिрдпाँ рд╣ुрдИं рдФрд░ рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдХ्рдпा рд╕ीрдЦा। рдпрд╣ी рдЖрдд्рдо-рдиिрд░ीрдХ्рд╖рдг рдЙрди्рд╣ें рдорд╣ाрди рдиेрддा рдФрд░ рд╕рдд्рдп рдХा рдкुрдЬाрд░ी рдмрдиा рд╕рдХा।

рдПрдкीрдЬे рдЕрдм्рджुрд▓ рдХрд▓ाрдо

рдбॉ. рдХрд▓ाрдо рдЕрдкрдиी рдЕрд╕рдлрд▓рддाрдУं рдХा рд╡िрд╢्рд▓ेрд╖рдг рдХрд░рддे рдеे рдФрд░ рдЙрдирд╕े рд╕ीрдЦрдХрд░ рдЕрдЧрд▓ी рдмाрд░ рдФрд░ рдмेрд╣рддрд░ рдк्рд░рдпाрд╕ рдХрд░рддे рдеे। рдЙрдирдХी рд╕рдлрд▓рддा рдХा рд░рд╣рд╕्рдп рдЖрдд्рдо-рдиिрд░ीрдХ्рд╖рдг рдФрд░ рдиिрд░ंрддрд░ рд╕ुрдзाрд░ рдеा।

рд╡्рдпрдХ्рддिрдЧрдд рдХрд╣ाрдиी рдХा рдорд╣рдд्рд╡

рдЖрдк рднी рд░ोрдЬ 10–15 рдоिрдирдЯ рдЖрдд्рдо-рдиिрд░ीрдХ्рд╖рдг рдХрд░рдХे рдЕрдкрдиी рд╕рдлрд▓рддा рдХी рдЕрдиोрдЦी рдХрд╣ाрдиी рд▓िрдЦ рд╕рдХрддे рд╣ैं।

рдЖрдзुрдиिрдХ рдЬीрд╡рди рдоें рдЖрдд्рдо-рдиिрд░ीрдХ्рд╖рдг рдХा рдорд╣рдд्рд╡ (рдбिрдЬिрдЯрд▓ рдпुрдЧ рдоें)

рдЖрдЬ рдХी рднाрдЧ-рджौрдб़ рднрд░ी рдЬिंрджрдЧी рдоें рд▓ोрдЧ рд╕ोрд╢рд▓ рдоीрдбिрдпा, рдоोрдмाрдЗрд▓ рдФрд░ рд╡्рдпрд╕्рддрддा рдХे рдХाрд░рдг рдЦुрдж рд╕े рджूрд░ рд╣ो рдЧрдП рд╣ैं। рдбिрдЬिрдЯрд▓ рдпुрдЧ рдоें рдЖрдд्рдо-рдиिрд░ीрдХ्рд╖рдг рдФрд░ рднी рдЬ़рд░ूрд░ी рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै рдХ्рдпोंрдХि –

  • рдпрд╣ рдз्рдпाрди рднрдЯрдХрдиे рд╕े рдмрдЪाрддा рд╣ै।
  • рд╕рдордп рдк्рд░рдмंрдзрди рд╕िрдЦाрддा рд╣ै।
  • рдЬीрд╡рди рдоें рд╕ंрддुрд▓рди рдмрдиाрдП рд░рдЦрдиे рдоें рдорджрдж рдХрд░рддा рд╣ै।

рдиिрд╖्рдХрд░्рд╖ (Conclusion)

рджैрдиिрдХ рдЖрдд्рдо-рдиिрд░ीрдХ्рд╖рдг рдЕрдн्рдпाрд╕ рд╕рдлрд▓рддा рдХी рд╕рдмрд╕े рдк्рд░рднाрд╡ी рдХुंрдЬी рд╣ै। рдпрд╣ рд╣рдоें рдЖрдд्рдо-рдЬाрдЧрд░ूрдХ рдмрдиाрддा рд╣ै рдЧрд▓рддिрдпों рд╕े рд╕ीрдЦрдиे рдХा рдЕрд╡рд╕рд░ рджेрддा рд╣ै рдФрд░ рд╣рдоें рдЕрдкрдиे рд▓рдХ्рд╖्рдп рдХी рдУрд░ рдиिрд░ंрддрд░ рдЖрдЧे рдмрдв़ाрддा рд╣ै।

рдпрджि рдЖрдк рдк्рд░рддिрджिрди рд╕िрд░्рдл 10–15 рдоिрдирдЯ рдЖрдд्рдо-рдиिрд░ीрдХ्рд╖рдг рдХो рджेंрдЧे рддो рдЖрдкрдХा рдЖрдд्рдорд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдЕрдиुрд╢ाрд╕рди рдФрд░ рд╕рдлрд▓рддा рдХी рд╕ंрднाрд╡рдиा рдХрдИ рдЧुрдиा рдмрдв़ рдЬाрдПрдЧी।

рдПрдХ рдЯिрдк्рдкрдгी рднेрдЬें

0 рдЯिрдк्рдкрдгिрдпाँ

рдзреНрдпрд╛рди рдФрд░ рдореМрди рдХреА рд╢рдХреНрддрд┐